VASİ ATANMASI NASIL OLUR ?
Vesayet yada vasi ataması; yaşı küçük olanlar, akıl hastalığı bulunanlar, hapis cezası alanlar vb. insanların kendi işlerini idare edebilecek durumda olamaması sebebiyle bu insanlara yakınlarının veya başka bir kişinin bu işlerini idare edebilme yetkisi verilmesidir.
Vesayet altına alınan herkese bir vasi tayin edilir. Vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukuki işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür (MK m.403).
Medeni Kanun 404, 405, 406 ve 407 maddelerinde vesayeti gerektiren haller ve şartları tek tek sayılmış, 408. maddede ise kişinin kendi isteğiyle vesayet altına alınması isteğe bağlı kısıtlama düzenlenmiştir.
Vesayeti Gerektiren Haller Nelerdir?
Medeni Kanun’a göre vesayeti gerektiren haller şunlardır:
- Yaş küçüklüğü,
- Kısıtlanma
- Hürriyeti bağlayıcı (hapis cezası) ceza alma,
- Kişinin kendi isteğiyle vesayet altına alınmayı talep etmesi.
Yaş Küçüklüğü Nedeniyle Vesayet
Velâyet altında bulunmayan 18 yaşından küçük her çocuk vesayet altına alınır.
Görevlerini yaparlarken vesayeti gerektiren böyle bir hâlin varlığını öğrenen nüfus memurları, idarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.
Kısıtlanma Nedeniyle Vesayet
I. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle vesayet
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır.
YARGI SÜRECİ NASIL İŞLEMEKTEDİR ?
Akıl hastalığı nedeniyle kendi işlerini idare edemeyen kişilere vasi atanması isteniyorsa bunun için kişinin kısıtlının yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesinde vesayet davası açılmalıdır.
Dava dilekçesine eklenmesi gereken belge, sağlık raporudur. Mahkemeler büyük ihtimalle sağlık raporu hangi kurumdan alınırsa alınsın kabul etmeyecektir ve kendi belirlediği bir hastaneden kısıtlının akıl hastası olduğunu gösterir sağlık raporu alınmasını isteyecektir. Ayrıca dava dilekçesinde vasi olarak kim atanacaksa onun kimlik bilgileri de yer almalıdır. Hâkim, karar vermeden önce, kurul raporunu göz önünde tutarak kısıtlanması istenen kişiyi dinleyebilir.
II. Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim
Savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır.
Bir kimse dinlenilmeden savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimi veya isteği sebebiyle kısıtlanamaz.
Hürriyeti Bağlayıcı Hapis Cezası Nedeniyle Vesayet
Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her ergin kısıtlanır.
Cezayı yerine getirmekle görevli makam, böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen yetkili vesayet makamına bildirmekle yükümlüdür.
Kişinin Kendi İsteği Üzerine Vesayet Altına Alınması
Yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.
VESAYET ALTINA ALINDIKTAN SONRA HANGİ İŞLEMLERDE MAHKEME İZNİ GEREKMEKTEDİR ?
Aşağıdaki hâllerde vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesinin izni gereklidir:
- Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir aynî hak kurulması,
- Olağan yönetim ve işletme ihtiyaçları dışında kalan taşınır veya diğer hak ve değerlerin alımı, satımı, devri ve rehnedilmesi,
- Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri,
- Ödünç verme ve alma,
- Kambiyo taahhüdü altına girme,
- Bir yıl veya daha uzun süreli ürün ve üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kirası sözleşmeleri yapılması,
- Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması,
- Acele hâllerde vasinin geçici önlemler alma yetkisi saklı kalmak üzere, dava açma, sulh olma, tahkim ve konkordato yapılması,
- Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması ve miras payının devri sözleşmeleri yapılması,
- Borç ödemeden aciz beyanı,
- Vesayet altındaki kişi hakkında hayat sigortası yapılması,
- Çıraklık sözleşmesi yapılması,
- Vesayet altındaki kişinin bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilmesi,
- Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerinin değiştirilmesi .
Ayrıca Denetim Makamının İzni Gereken Durumlar
Aşağıdaki hâllerde vesayet makamının izninden sonra denetim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesinin da izni gereklidir:
- Vesayet altındaki kişinin evlât edinmesi veya evlât edinilmesi,
- Vesayet altındaki kişinin vatandaşlığa girmesi veya çıkması,
- Bir işletmenin devralınması veya tasfiyesi, kişisel sorumluluğu gerektiren bir ortaklığa girilmesi veya önemli bir sermaye ile bir şirkete ortak olunması,
- Ömür boyu aylık veya gelir bağlama veya ölünceye kadar bakma sözleşmeleri yapılması,
- Mirasın kabulü, reddi veya miras sözleşmesi yapılması,
- Küçüğün ergin kılınması,
- Vesayet altındaki kişi ile vasi arasında sözleşme yapılması
Vesayet davası için dava dilekçesine buradan ulaşabilirsiniz: http://www.tatarkahukuk.com/632-2/